Η πρόσφατη νομοθέτηση ενός σωρευτικώς πολύτροπου εγκλήματος ειδικώς εστιασμένου στη λεγόμενη 'εκδικητική πορνογραφία' με τον Ν.4947/2022 ήταν ένα αναγκαίο νομοθέτημα, αν και δείχνει μια κάποια υπερχείλιση της βούλησης του Νομοθέτη να καλύψει πράξεις που στην πραγματικότητα δύσκολα μπορούν να συμπεριληφθούν στα εγκλήματα βλάβης.
Πραγματικά, ενώ η κοινοποίηση εικόνων ή οπτικού-οπτικοακουστικού υλικού σε τρίτους ή αόριστο αριθμό προσώπων στο διαδίκτυο, σύμφωνα με την διακεκριμένη κακουργηματική μορφή του νέου Αρ.346 παρ.3 ΠΚ, πατάσσει τουλάχιστον νομοτυπικά την Εκδικητική Πορνογραφία, δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι μια αλλοιωμένη εικόνα στην οποία δεν εξατομικεύεται το θύμα και πολύ περισσότερο ένα σκαρίφημα ή σχέδιο μπορούν να πληρώσουν την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος, παρά το ότι ποινικοποιούνται ρητώς.
Όπως επίσης θεωρώ ότι η υποκειμενικοποίηση του αξιοποίνου με βάση την αντίδραση του θύματος που ιδρύεται στην παρ. 4 του νέου Αρ. 346 ΠΚ (σύμφωνα με την οποία η οποιαδήποτε πράξη ανάγεται σε διακεκριμένη κακουργηματική αν το θύμα προβεί σε απόπειρα αυτοκτονίας) αποτελεί σαφή παρέκκλιση της αντικειμενικής βαρύτητος και συνακόλουθης απαξίας κάθε εγκλήματος. Σκεφτείτε ότι κάποιος μπορεί να προτείνει στο θύμα να προβεί σε μια ψευδή απόπειρα αυτοκτονίας μόνο και μόνο για να επιβαρύνει τη θέση του θύτη.
Με μία πρόταση, συνεπώς, η απάντησή μου στην ερώτηση αν υπάρχουν κενά στην υπάρχουσα νομοθεσία είναι σαφώς αρνητική. Το νομικό πλέγμα καταστολής είναι τυπικά συμπαγές με το νέο Αρ. 346ΠΚ σε συνδυασμό με το Αρ.38 του Ν.4624/2019 που αποτελούσε μέχρι σήμερα την τυπική άμυνα σε τέτοιες προσβολές της προσωπικότητας και της συγγενούς με αυτή προστασία της ιδιωτικότητος.
Ασφαλώς η κάθε περίπτωση Εκδικητικής Πορνογραφίας έχει σημαντικότατα ιδιαίτερα στοιχεία που την καθιστούν μοναδική, και μιλώ για αυτές που αναλαμβάνω κατά διαστήματα.
Έχουμε συνεπώς πολλές φορές πορνογραφία ανηλίκων του 348Α ΠΚ, αλλά ταυτόχρονα σε κάθε περίπτωση με εμπλεκόμενους ανηλίκους αναγκαστικώς το έγκλημα της πορνογραφίας είναι ipso facto απόδειξη βιασμού ή γενετησίων πράξεων με ανηλίκους.
Και ασφαλώς, άλλη είναι η ποινική απαξία της διαρροής ενός οπτικοακουστικού κομματιού ενός ζευγαριού που με συναίνεση αμφοτέρων μαγνητοσκοπεί την ερωτική του συνεύρεση κι άλλη όταν τη μαγνητοσκόπηση κάνει ερήμην αμφοτέρων ένας ξενοδόχος που έχει παγιδεύσει το δωμάτιο του ξενοδοχείου του. Άλλη η ποινική απαξία της δημοσίευσης ενός οπτικοακουστικού κομματιού που αποτελεί πραγμάτωση μιας απειλής κι άλλη μια δημοσίευση που έγινε από ψυχολογικό σύνδρομο ή ανάγκη επιβεβαίωσης ενός εκ των εραστών.
Σε όλα τούτα, ας σημειώσουμε και δύο αλήθειες:
Η πρώτη είναι ότι κάθε νέα διάταξη που προστίθεται ή μεταβάλλεται στο ποινικό μας σύστημα χρειάζεται έναν ικανό χρόνο εμπλουτισμού από τη νομολογία και τη θεωρία για να αποδώσει το μέγιστο της ισχύος της. Πρέπει, λοιπόν, να παραγάγουν οι Δικαστές ένα ικανό σμήνος αποφάσεων με σαφή ροπή αλλά και οι διδάσκοντες και εφαρμόζοντες το Δίκαιο ένα ικανό σύνολο θεωρίας και ανάλυσης.
Η δεύτερη αλήθεια που οφείλουμε να σημειώσουμε είναι πως το οποιοδήποτε νέο άρθρο καλείται να εφαρμοστεί σε ένα δικονομικό και πρακτικό σύστημα απονομής Δικαιοσύνης που πολλές φορές υστερεί σε δυνατότητες, θέληση και ταχύτητα. Μην θεωρήσουμε, λοιπόν, ότι η Αστυνομία θα εξιχνιάσει άμεσα, ο Εισαγγελεύς θα παραγγείλει τάχιστα και ο Δικαστής θα δικάσει στον επιθυμητό χρόνο ή με το επιθυμητό βάθος.
Τι οφείλει, λοιπόν, να πράξει το θύμα;
Πρωτίστως οφείλει να συμβουλευτεί άμεσα το Δικηγόρο του.
Θα προσέθετα ότι οφείλει επιπλέον να οπλιστεί με υπομονή και ψυχική αντοχή, αλλά τούτο εκφεύγει των πλαισίων της Νομικής Επιστήμης και εισέρχεται στα πεδία της Ψυχολογίας και της Ιατρικής.
Δευτερευόντως το θύμα οφείλει αμελλητί να προβεί σε καταγγελία είτε στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ή στην Εισαγγελία της περιοχής του.
Άμεσα, εξ άλλου, οφείλει ο Δικηγόρος του θύματος να ενημερώσει κάθε σελίδα στην οποία έχει αναρτηθεί το υλικό να το αφαιρέσει, σημειώνοντας ότι αποτελεί προϊόν που δεν φέρει τη συναίνεση όλων ή κάποιων εκ των εικονιζομένων.
Η κατάδειξη του δράστη, περαιτέρω, είναι κεντρικής σημασίας, έστω και αν δεν υπάρχει προς στιγμήν επαρκές αποδεικτικό υλικό. Εάν υπάρχουν περισσότεροι πιθανοί δράστες, ας κατονομαστούν όλοι με την ανάλογη επιφύλαξη για το ποιος έκανε τη μετάδοση.
Ισχυρότατα επιπλέον όπλα βρίσκονται όχι στο ποινικό αλλά στο πολιτικό πεδίο. Η μετάδοση του υλικού παρά τη θέληση του θύματος αποτελεί ασφαλώς αδικοπραξία κατ’Αρ. 914ΑΚ και αποζημιώνεται ως ηθική βλάβη με το 932ΑΚ.
Δικονομικά εξ άλλου, τόσο τα Ασφαλιστικά μέτρα του Αρ. 682ΚΠολΔ όσο και η Προσωρινή Διαταγή του Αρ. 691Α ΚΠολΔ μπορούν να «μπλοκάρουν» την περαιτέρω μετάδοση καθώς και τη συνέχιση της μετάδοσης σε ελληνικούς ιστοτόπους ερωτικού περιεχομένου.
Παρά τα παραπάνω, ωστόσο, πάντα ενημερώνω τους εντολείς μου ότι ένα βίντεο που εκφεύγει στο διαδίκτυο θα βρίσκεται πάντα κάπου, ορατό ή αόρατο ή και περιοδικώς αναδυόμενο.
Αντιλαμβάνομαι πλήρως το ψυχικό κόστος αυτού που λέω.
Αλλά ας σκεφτούμε ότι το Revenge Porn δεν είναι πλέον μόνον το αυθόρμητο λάθος μεμονωμένων ανθρώπων. Είναι μια βιομηχανία που αποθηκεύει και κρατάει κάθε τέτοιο υλικό το οποίο προωθεί σε παράνομες ιστοσελίδες που το προβάλουν επί πληρωμή. Μια βιομηχανία που κρατά αρχεία, πρόσωπα και πράξεις και μπορεί να προβεί σε εκβιάσεις σε δεύτερο χρόνο.
Τούτων δοθέντων, ας συνειδητοποιήσουμε ότι οι δράστες μπορεί να τιμωρούνται και τα θύματα να αποζημιώνονται, πολλές φορές μάλιστα με μεγάλα ποσά, αλλά η δημοσίευση ιδιωτικών στιγμών είναι ένα φαινόμενο που μοιραία θα ενταθεί και θα γιγαντωθεί λόγω της ευρύτατης χρήσης συσκευών που επιτρέπουν τη μαγνητοσκόπηση και στιγμιαία μετάδοση σε μεγάλο και μη ελεγχόμενο αριθμό χρηστών.
Πέραν της Νομικής Επιστήμης, συνεπώς, που απαντά στις προκλήσεις της τεχνολογίας, θεωρώ αναγκαίο να χαλυβδώσουμε και τη νέα γενιά με τρεις αρχές:
i) Tη μη κατάχρηση των συσκευών λήψης ήχου και εικόνας,
ii) Tο σεβασμό στον ερωτικό σύντροφο οσοδήποτε πρόσκαιρο ή ευκαιριακό και
iii) Tην εμπέδωση του ότι -ακόμα και αν τύχουν θύματα revenge porn- δεν υπάρχει απολύτως τίποτα για το οποίο πρέπει να ντρέπονται.
Η ντροπή κείται εξ ολοκλήρου στον κριτή της κλειδαρότρυπας και τον διακινητή προσωπικών στιγμών των άλλων. --------------------------------------------------- Σημ.: Μέρος του άρθρου αποτέλεσε σχόλιο στην 'Εφημερίδα των Συντακτών' της 19/4/2023 με μέριμνα της καλής Δημοσιογράφου κυρίας Εύας Παπαδοπούλου. https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/386405_i-lernaia-ydra-tis-diadiktyakis-emfylis-bias